Kim byli?

Młodymi Polakami, którzy w czasie II wojny światowej walczyli z hitlerowcami w strukturach państwa podziemnego. Przeżyli wojnę, ale paradoksalnie największego okrucieństwa doświadczyli po niej z rąk polskich komunistów. Dlaczego?
Nie uznali powojennej Polski za wolną. Sprzeciwiali się sowietyzacji i kontroli ZSRR. Zdecydowali, że dalej walczą o suwerenną ojczyznę. Jako partyzanci, członkowie organizacji tj. WiN zwalczali komunistyczne struktury PRL.

Dlaczego Wyklęci? Dlaczego Niezłomni?

W powojennej propagandzie nazywano ich „karłami reakcji”, bandytami. Nikt nie mówił o ich poświęceniu i sukcesach w walce z okupantem.  Komunistyczne władze i aparat represji dążyły do ich likwidacji, składając fałszywe obietnice amnestii. Aresztowanych torturowano, aby zmusić do współpracy. Wielu z nich nie udało się komunistom „złamać”, dlatego byli mordowani i zakopywani w bezimiennych mogiłach, tak aby ślad po nich zaginął. Do dzisiaj badacze odkrywają zbiorowe mogiły w wielu miejscach w Polsce np. na terenach dawnych więzień, budynków organów bezpieczeństwa publicznego. Najbardziej rozpoznanym miejscem pochówku ofiar komunistycznego terroru była Kwatera „Ł” tzw. „Łączka” znajdująca się nieopodal Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

Ilu ich było?

Trudno precyzyjnie ustalić, w latach 1945-47 działało ponad 100 oddziałów partyzanckich liczących do 200 osób. Ostatni ukrywający się partyzant zginął w 1963 r. Losy wielu z nich wciąż wymagają poznania. Na stronach IPN możesz poznać historię Danuty Siedzikówny, Witolda Pileckiego i wielu Niezłomnych również z Kujaw.  

tekst: E.Witkowska w oparciu o materiały IPN