Poszukiwanie podobieństw między muzyką i sztukami pięknymi jest działaniem wbrew pozorom trudnym, bo odmienna jest specyfika obu SZTUK. Muzyka jawi się jako twórczość bardziej idealna, bliska matematyce i abstrakcyjna. Nawet obrazowość muzyki „opowiadającej”, ilustracyjnej jest odmienna do plastycznej. Malarstwo i rysunek są zanurzone w materii farb, węgla, grafitu i pastelu. Mimo to, można wyznaczyć płaszczyzny, na których plastycy ujawniają muzyczne fascynacje i „przekładają” je na formę. Znajdują pokrewieństwa między strukturą własnych dzieł a różnymi rodzajami muzyki: klasyczną i nowoczesną, jazzem, rockiem. Posługują się pojęciami: harmonia, orkiestracja, kontrapunkt, synkopa choć nie w akademickim, muzykologicznym znaczeniu. Mówią o tonie, tonacji i gamie barwnej, dźwięcznym i głuchym kolorze… Nadają kompozycjom malarskim nazwy: symfonia, harmonia, wariacja, aranżacja, nokturn. Ulegają graficznemu pięknu np. partytur Krzysztofa Pendereckiego…
Po raz kolejny w gościnnych progach Filharmonii możemy Państwu zaprezentować malarstwo uczniów Zespołu Szkół Plastycznych im. L. Wyczółkowskiego pt. „Debiuty”. Chętnie porównałabym wystawę uczniowskich i absolwenckich prac (przy zachowaniu odpowiednich proporcji) do koncertów typu „Rock akustycznie”, goszczących w szacownych salach koncertowych. Choć muzyka nie jest tematem ich dzieł, to na pewno towarzyszyła procesowi twórczemu. Obrazy, które Państwu pokazujemy z muzyką łączy coś innego – są one podobnie jak ćwiczenia filharmoników przed koncertem – wprawkami, badaniem i doskonaleniem umiejętności technicznych. Szukaniem na podstawie już posiadanego „warsztatu” własnej interpretacji tematu i formy, doświadczaniem rozmaitych stylistyk i poetyk. Młodzi artyści w większości pozostają wierni malarstwu figuratywnemu i odwołują się do malarskich autorytetów bliższych i dalszych: własnych nauczycieli i mistrzów poznawanych poprzez wystawy i reprodukcje dzieł. Wśród inspiracji łatwo zauważyć malarstwo realistyczne i hiperrealistyczne, fascynację przekładem fotografii czarno-białej i kolorowej na obraz. Wpływ „trudnych”, o pięknej materii malarskiej płócien Luciena Freuda. Innych „Przyciąga” sztuka symboliczna, od reminiscencji jeszcze romantycznych, poprzez secesję do surrealizmu. Eksperymentują przede wszystkim z kolorem – posługują się barwami intensywnymi i mrocznymi, lub jaskrawymi, stłumionymi by ograniczyć się do szarości. Często badają granice nie tylko umiejętności, ale i granicę „dopuszczalnej ostrości tematu”…Widzą świat wokół siebie poprzez „kliszę” wybranej formuły malowania – płaszczyzny lub drobne cegiełki koloru, barwne linie płaskie lub żłobione w gęstszej farbie. Opisują świat zatrzymany w kadrze obrazu, nieco przestylizowany i odrealniony. W prezentowanych pracach łatwo zauważyć dominację sztuki figuratywnej, co wynika nie tylko z doboru ćwiczeń, studium postaci i martwej natury zajmuje nadrzędne miejsce, ale także z preferencji uczniów. Temperament autorów sprawia, że ich prace mają posmak realistyczny, postimpresjonistyczny lub współczesny. Uczniowie dużą wagę przywiązują do kompozycji obrazu, swobodnego operowania kreską w rysunku i plamą barwną w malarstwie. Tkanka malarska obrazów jest mocno zróżnicowana – lekka, laserunkowa, „sucha”, lub przeciwnie mięsista i dynamiczna. Efekt ten uzyskują poprzez stosowanie impastów, zamaszyste pociągnięcia, rozpryski i przetarcia farby. Na pewno u kilkorga młodych artystów można zastanawiać się nad „muzycznością malarstwa” wpisaną w temat i klimat prac. Odnajduję w ich obrazach nie tylko malarskie szkice i studia, ale korzystając z terminologii muzycznej: palcówki, etiudy, wariacje i preludia. Widzę uwertury do przyszłej, dojrzałej twórczości.
Wystawa w Filharmonii pozwala ocenić stopień opanowania artystycznego warsztatu przez naszych wychowanków, ale też wskazuje, że wśród młodych malarstwo figuratywne „ma się dobrze”, Wyznacza cezurę między edukacją szkolną, a samodzielnym kształtowaniem własnej twórczości, zakorzenieniem się w tradycji artystycznej i buntem wobec niej. Zaś szkoła – trwa dalej…
Ewa Urbańska

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

fot. Zofia Kolinska
Melomaniak Filharmonii Pomorskiej