Klasa VI OSSP postanowiła uczcić Rok Stanisława Wyspiańskiego. Podczas wycieczki do Krakowa, która odbyła się w dniach 01-06.09.2019, klasa wraz z wychowawcami dr Renatą Suchenek i mgr Franciszkiem Otto wybrała się na wystawę pt. Wyspiański Posłowie w Muzeum Narodowym, do Pawilonu Wyspiańskiego, do Bazyliki Franciszkanów św. Franciszka z Asyżu, do Domu Mehoffera oraz do Rydlówki w Bronowicach Małych. W tych miejscach miała okazję zapoznać się z historią życia twórcy młodopolskiego począwszy od wizyty w domu Mehoffera, w którym urodził się Stanisław Wyspiański (15 stycznia 1869 r.), poprzez miejsca jego inspiracji do pracy twórczej, po miejsce pochówku (Krypta Zasłużonych w Kościele na Skałce, 1907 r.).
Zwiedzający wystawę Wyspiański Posłowie mogli zobaczyć dotychczas niepokazywane, znajdujące się w kolekcjach prywatnych obrazy. Powyższa prezentacja prac Wyspiańskiego stanowiła zakończenie monumentalnej wystawy zatytułowanej Wyspiański, w jej ramach oprócz dzieł malarskich zaprezentowano również meble i tkaniny dekoracyjne projektowane przez malarza, projekt witraż Apollo do Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie oraz prywatny księgozbiór Wyspiańskiego. W poszczególnych salach Narodowego Muzeum wyeksponowano obrazy olejne, rysunki oraz projekty witraży będące własnością Muzeum Narodowego w Krakowie. Obok prac znanych z opracowań pojawiło się kilka dzieł, które ukazano szerszej publiczności, wśród tych ostatnich znalazły się m. in. Kobieta w welonie (1891), Portret dzieci Tadeusza Stryjeńskiego (1895). Na wystawie pokazano wykonane pastelami projekty kostiumów do sztuk Wyspiańskiego (np. do Chrobrego), jak również rysunki do dzieł literackich np. Homera Iliady (m. in. Apollo i Melpomena). Prawdziwym odkryciem wystawy był jeden z najpiękniejszych pasteli – Portret trzech panien Bobrówien z 1894 roku, który od zakończenia II wojny światowej znajduje się poza granicami Polski.
Sztuka użytkowa zaprojektowana przez S. Wyspiańskiego cieszyła się szczególnym uznaniem zwiedzających. Zaprezentowane tkaniny ręcznie malowane przez autora Wesela oraz meble jego projektu były ozdobione ornamentami kwiatowymi. Dzieła te pokazują zafascynowanie Wyspiańskiego sztuką ludową. Wywodzą się one z wycinanek i haftów ludowych. Dopełnieniem tych inspiracji jest chata bronowicka. Zafascynowany sztuką i kulturą ludową Wyspiański, biorący udział w weselu Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykowską, akcję Wesela przeniósł do podkrakowkich Bronowic Małych. W muzeum – Rydlówce zachowały się do dnia dzisiejszego zdjęcia uczestników rzeczonego wesela, w tym Stanisława Wyspiańskiego, jak również wystrój XIX-wiecznego domu z meblami, obrazami, itp.
Następnymi miejscami, w których można było dostrzec wszechstronność twórczą Stanisława Wyspiańskiego, były Pawilon Wyspiańskiego oraz Bazylika Franciszkanów. W pierwszym z obiektów można było zobaczyć trzy odtworzone witraże zaprojektowane przez artystę do Katedry Wawelskiej. Przedstawiają one postacie historyczne św. Stanisława, Kazimierza Wielkiego i Henryka Pobożnego. W drugim z obiektów położonym nieopodal szczególne wrażenie wywarły na zwiedzających polichromie w prezbiterium i transepcie wykonane przez S. Wyspiańskiego. Widoczna jest na nich między innymi Matka Boża z Dzieciątkiem, Caritas oraz Św. Michał Archanioł i Strącenie zbuntowanych aniołów. Wykonane witraże do Bazyliki Franciszkanów były zgodne z projektami Wyspiańskiego, wśród nich można wyróżnić jedno z najwspanialszych dzieł sztuki witrażowej w Europie, witraż zatytułowany Bóg Ojciec.
Krakowskie i podkarpackie inspiracje S. Wyspiańskiego z jego drogą artystycznego rozwoju z końca XIX w. i początku XX w. stanowią dla współczesnego odbiorcy niezwykle ciekawe doświadczenie estetyczne i kulturowe, którego jako uczniowie OSSP doświadczyliśmy w przeciągu kilku dni pobytu w Krakowie.
Dominik Żyża
fot. Cieszymir Bylina
